-
1 ψυχή
ψυχή, ῆς, ἡ (Hom.+; ‘life, soul’) It is oft. impossible to draw hard and fast lines in the use of this multivalent word. Gen. it is used in ref. to dematerialized existence or being, but, apart fr. other data, the fact that ψ. is also a dog’s name suggests that the primary component is not metaphysical, s. SLonsdale, Greece and Rome 26, ’79, 146–59. Without ψ. a being, whether human or animal, consists merely of flesh and bones and without functioning capability. Speculations and views respecting the fortunes of ψ. and its relation to the body find varied expression in our lit.ⓐ (breath of) life, life-principle, soul, of animals (Galen, Protr. 13 p. 42, 27 John; Gen 9:4) Rv 8:9. As a rule of human beings (Gen 35:18; 3 Km 17:21; ApcEsdr 5:13 λαμβάνει τὴν ψυχὴν the fetus in its sixth month) Ac 20:10. When it leaves the body death occurs Lk 12:20 (cp. Jos., C. Ap. 1, 164; on the theme cp. Pind., I. 1, 67f). The soul is delivered up to death (the pass. in ref. to divine initiative), i.e. into a condition in which it no longer makes contact with the physical structure it inhabited 1 Cl 16:13 (Is 53:12), whereupon it leaves the realm of earth and lives on in Hades (Lucian, Dial. Mort. 17, 2; Jos., Ant. 6, 332) Ac 2:27 (Ps 15:10), 31 v.l. or some other place outside the earth Rv 6:9; 20:4; ApcPt 10:25 (GrBar 10:5 τὸ πεδίον … οὗπερ ἔρχονται αἱ ψυχαὶ τῶν δικαίων; ApcEsdr 7:3 ἀπέρχεται εἰς τὸν οὐρανόν; Himerius, Or. 8 [23]: his consecrated son [παῖς ἱερός 7] Rufinus, when he dies, leaves his σῶμα to the death-daemon, while his ψυχή goes into οὐρανός, to live w. the gods 23).—B 5:13 (s. Ps 21:21).ⓑ the condition of being alive, earthly life, life itself (Diod S 1, 25, 6 δοῦναι τὴν ψυχήν=give life back [to the dead Horus]; 3, 26, 2; 14, 65, 2; 16, 78, 5; Jos., Ant. 18, 358 σωτηρία τῆς ψυχῆς; 14, 67; s. Reader, Polemo 354 [reff.]) ζητεῖν τὴν ψυχήν τινος Mt 2:20 (cp. Ex 4:19); Ro 11:3 (3 Km 19:10, 14). δοῦναι τὴν ψυχὴν ἑαυτοῦ (cp. Eur., Phoen. 998) Mt 20:28; Mk 10:45; John says for this τιθέναι τὴν ψυχὴν J 10:11, 15, 17, (18); 13:37f; 15:13; 1J 3:16ab; παραδιδόναι Ac 15:26; Hs 9, 28, 2. παραβολεύεσθαι τῇ ψυχῇ Phil 2:30 (s. παραβολεύομαι). To love one’s own life (JosAs 13:1 ἐγὼ ἀγαπῶ αὐτὸν ὑπὲρ τὴν ψυχήν μου) Rv 12:11; cp. B 1:4; 4:6; 19:5; D 2:7. Life as prolonged by nourishment Mt 6:25ab; Lk 12:22f. Cp. 14:26; Ac 20:24; 27:10, 22; 28:19 v.l.; Ro 16:4. S. also 2e below.ⓒ by metonymy, that which possesses life/soul (cp. 3 below) ψυχὴ ζῶσα (s. Gen 1:24) a living creature Rv 16:3 v.l. for ζωῆς. Cp. ἐγένετο Ἀδὰμ εἰς ψυχὴν ζῶσαν 1 Cor 15:45 (Gen 2:7. S. πνεῦμα 5f). ψυχὴ ζωῆς Rv 16:3.② seat and center of the inner human life in its many and varied aspects, soulⓐ of the desire for luxurious living (cp. the OT expressions Ps 106:9 [=ParJer 9:20, but in sense of d below]; Pr 25:25; Is 29:8; 32:6; Bar 2:18b; PsSol 4:17. But also X., Cyr. 8, 7, 4; ins in CB I/2, 477 no. 343, 5 the soul as the seat of enjoyment of the good things in life) of the rich man ἐρῶ τῇ ψυχῇ μου• ψυχή, ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου Lk 12:19 (cp. PsSol 5:12; Aelian, VH 1, 32 εὐφραίνειν τὴν ψυχήν; X., Cyr. 6, 2, 28 ἡ ψυχὴ ἀναπαύσεται.—The address to the ψυχή as PsSol 3, 1; Cyranides p. 41, 27). Cp. Rv 18:14.ⓑ of evil desires (PsSol 4:13; Tat. 23, 2) 2 Cl 16:2; 17:7.ⓒ of feelings and emotions (Anacr., Fgm. 4 Diehl2 [15 Page]; Diod S 8, 32, 3; JosAs 6:1; SibOr 3, 558; Just., D. 2, 4; Mel., P. 18, 124 al.) περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου (cp. Ps 41:6, 12; 42:5) Mt 26:38; Mk 14:34. ἡ ψυχή μου τετάρακται J 12:27; cp. Ac 2:43 (s. 3 below).—Lk 1:46; 2:35; J 10:24; Ac 14:2, 22; 15:24; Ro 2:9; 1 Th 2:8 (τὰς ἑαυτῶν ψυχάς our hearts full of love); Hb 12:3; 2 Pt 2:8; 1 Cl 16:12 (Is 53:11); 23:3 (scriptural quot. of unknown origin); B 3:1, 5b (s. on these two passages Is 58:3, 5, 10b); 19:3; Hm 4, 2, 2; 8:10; Hs 1:8; 7:4; D 3:9ab. ἐμεγαλύνθη ἡ ψυχή μου GJs 5:2; 19:2 (s. μεγαλύνω 1). αὔξειν τὴν ψυχὴν τοῦ Παύλου AcPl Ha 6, 10. It is also said of God in the anthropomorphic manner of expr. used by the OT ὁ ἀγαπητός μου εἰς ὸ̔ν εὐδόκησεν ἡ ψυχή μου Mt 12:18 (cp. Is 42:1); cp. Hb 10:38 (Hab 2:4).—One is to love God ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ Mt 22:37; Lk 10:27. Also ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς (Dt 6:5; 10:12; 11:13) Mk 12:30, 33 v.l. (for ἰσχύος); Lk 10:27 v.l. (Epict. 2, 23, 42; 3, 22, 18; 4, 1, 131; M. Ant. 12, 29; Sextus 379.—X., Mem. 3, 11, 10 ὅλῃ τῇ ψυχῇ). ἐκ ψυχῆς from the heart, gladly (Jos., Ant. 17, 177.—The usual form is ἐκ τῆς ψυχῆς: X., An. 7, 7, 43, Apol. 18 al.; Theocr. 8, 35) Eph 6:6; Col 3:23; ἐκ ψυχῆς σου B 3:5a (Is 58:10a); 19:6. μιᾷ ψυχῇ with one mind (Dio Chrys. 19 [36], 30) Phil 1:27; cp. Ac 4:32 (on the combination w. καρδία s. that word 1bη and EpArist 17); 2 Cl 12:3 (s. 1 Ch 12:39b; Diog. L. 5, 20 ἐρωτηθεὶς τί ἐστι φίλος, ἔφη• μία ψυχὴ δύο σώμασιν ἐνοικοῦσα).ⓓ as the seat and center of life that transcends the earthly (Pla., Phd. 28, 80ab; Paus. 4, 32, 4 ἀθάνατός ἐστιν ἀνθρώπου ψ.; Just., A I, 44, 9 περὶ ἀθανασίας ψυχῆς; Ath. 27, 2 ἀθάνατος οὖσα. Opp. Tat. 13, 1, who argues the state of the ψ. before the final judgment and states that it is not immortal per se but experiences the fate of the body οὐκ ἔστιν ἀθάνατος). As such it can receive divine salvation σῴζου σὺ καὶ ἡ ψυχή σου be saved, you and your soul Agr 5 (Unknown Sayings 61–64). σῴζειν τὰς ψυχάς Js 1:21. ψυχὴν ἐκ θανάτου 5:20; cp. B 19:10; Hs 6, 1, 1 (on death of the ψ. s. Achilles Tat. 7, 5, 3 τέθνηκας θάνατον διπλοῦν, ψυχῆς κ. σώματος). σωτηρία ψυχῶν 1 Pt 1:9. περιποίησις ψυχῆς Hb 10:39. It can also be lost 2 Cl 15:1; B 20:1; Hs 9, 26, 3. Humans cannot injure it, but God can hand it over to destruction Mt 10:28ab; AcPl Ha 1, 4. ζημιωθῆναι τὴν ψυχήν (ζημιόω 1) Mt 16:26a; Mk 8:36 (FGrant, Introd. to NT Thought, ’50, 162); 2 Cl 6:2. There is nothing more precious than ψυχή in this sense Mt 16:26b; Mk 8:37. It stands in contrast to σῶμα, in so far as that is σάρξ (cp. Ar. 15, 7 οὐ κατὰ σάρκα … ἀλλὰ κατὰ ψυχήν; Tat. 15, 1 οὔτε … χωρὶς σώματος; Ath. 1, 4 τὰ σώματα καὶ τὰς ψυχάς; SIG 383, 42 [I B.C.]) Dg 6:1–9. The believer’s soul knows God 2 Cl 17:1. One Christian expresses the hope that all is well w. another’s soul 3J 2 (s. εὐοδόω). For the soul of the Christian is subject to temptations 1 Pt 2:11 and 2 Pt 2:14; longs for rest Mt 11:29 (ParJer 5:32 ὁ θεὸς … ἡ ἀνάπαυσις τῶν ψυχῶν); and must be purified 1 Pt 1:22 (cp. Jer 6:16). The soul must be entrusted to God 1 Pt 4:19; cp. 1 Cl 27:1. Christ is its ποιμὴν καὶ ἐπίσκοπος (s. ἐπίσκοπος 1) 1 Pt 2:25; its ἀρχιερεὺς καὶ προστάτης 1 Cl 61:3; its σωτήρ MPol 19:2. Apostles and congregational leaders are concerned about the souls of the believers 2 Cor 12:15; Hb 13:17. The Christian hope is called the anchor of the soul 6:19. Paul calls God as a witness against his soul; if he is lying, he will forfeit his salvation 2 Cor 1:23.—Also life of this same eternal kind κτήσεσθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν you will gain (real) life for yourselves Lk 21:19.ⓔ Since the soul is the center of both the earthly (1a) and the transcendent (2d) life, pers. can find themselves facing the question concerning the wish to ensure it for themselves: ὸ̔ς ἐὰν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτὴν• ὸ̔ς δʼ ἂν ἀπολέσει τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ, σώσει αὐτήν Mk 8:35. Cp. Mt 10:39; 16:25; Lk 9:24; 17:33; J 12:25. The contrast betw. τὴν ψυχὴν εὑρεῖν and ἀπολέσαι is found in Mt 10:39ab (s. HGrimme, BZ 23, ’35, 263f); 16:25b; σῶσαι and ἀπολέσαι vs. 25a; Mk 8:35ab; Lk 9:24ab; περιποιήσασθαι, ζῳογονῆσαι and ἀπολέσαι 17:33; φιλεῖν and ἀπολλύναι J 12:25a; μισεῖν and φυλάσσειν vs. 25b.ⓕ On the combination of ψυχή and πνεῦμα in 1 Th 5:23; Hb 4:12 (Just., D. 6, 2; Tat. 15, 1 χρὴ … ζευγνύναι … τὴν ψυχὴν τῷ πνεύματι τῷ ἁγίῳ) s. πνεῦμα 3a, end.—A-JFestugière, L’idéal religieux des Grecs et l’Évangile ’32, 212–17.—A unique combination is … σωμάτων, καὶ ψυχὰς ἀνθρώπων, slaves and human lives Rv 18:13 (cp. Ezk 27:13; on the syntax s. Mussies 98).ⓖ In var. Semitic languages the reflexive relationship is paraphrased with נֶפֶשׁ (Gr.-Rom. parallels in W-S. §22, 18b note 33); the corresp. use of ψυχή may be detected in certain passages in our lit., esp. in quots. fr. the OT and in places where OT modes of expr. have had considerable influence (B-D-F §283, 4; W-S. §22, 18b; Mlt. 87; 105 n. 2; Rob. 689; KHuber, Untersuchungen über d. Sprachcharakter des griech. Lev., diss. Zürich 1916, 67), e.g. Mt 11:29; 26:38; Mk 10:45; 14:34; Lk 12:19; 14:26; J 10:24; 12:27; 2 Cor 1:23; 3J 2; Rv 18:14; 1 Cl 16:11 (Is 53:10); B 3:1, 3 (Is 58:3, 5); 4:2; 17:1. Cp. also 2 Cor 12:15; Hb 13:17; GJs 2:2; 13:2; 15:3 (on these last s. ταπεινόω 2b).③ an entity w. personhood, person ext. of 2 by metonymy (cp. 1c): πᾶσα ψυχή everyone (Epict. 1, 28, 4; Lev 7:27; 23:29 al.) Ac 2:43; 3:23 (Lev 23:29); Ro 2:9; 13:1; Jd 15; 1 Cl 64; Hs 9, 18, 5.—Pl. persons, cp. our expression ‘number of souls’ (Pla. et al.; PTebt 56, 11 [II B.C.] σῶσαι ψυχὰς πολλάς; LXX) ψυχαὶ ὡσεὶ τρισχίλιαι Ac 2:41; cp. 7:14 (Ex 1:5); 27:37; 1 Pt 3:20.—This may also be the place for ἔξεστιν ψυχὴν σῶσαι ἢ ἀποκτεῖναι; is it permissible to rescue a person ( a human life is also poss.) or must we let the person die? Mk 3:4; Lk 6:9. Cp. 9:55 [56] v.l.—EHatch, Essays in Bibl. Gk. 1889, 112–24; ERohde, Psyche9–10 1925; JBöhme, D. Seele u. das Ich im homer. Epos 1929; EBurton, Spirit, Soul and Flesh 1918; FRüsche, Blut, Leben u. Seele 1930; MLichtenstein, D. Wort nefeš in d. Bibel 1920; WStaples, The ‘Soul’ in the OT: JSL 44, 1928, 145–76; FBarth, La notion Paulinienne de ψυχή: RTP 44, 1911, 316–36; ChGuignebert, RHPR 9, 1929, 428–50; NSnaith, Life after Death: Int 1, ’47, 309–25; essays by OCullmann, HWolfson, WJaeger, HCadbury in Immortality and Resurrection, ed. KStendahl, ’65, 9–53; GDautzenberg, Sein Leben Bewahren ’66 (gospels); R Jewett, Paul’s Anthropological Terms, ’71, 334–57; also lit. cited GMachemer, HSCP 95, ’93, 121, 13.—TJahn, Zum Wortfeld ‘Seele-Geist’ in der Sprache Homers (Zetemata 83) ’81.—B. 1087. New Docs 4, 38f (trichotomy). DELG. M-M. EDNT. TW. Sv. -
2 ψῡχή
ψῡχή, ἡ, Hauch, Athem, Odem, und weil dieser früh als Zeichen und Bedingung des Lebens erkannt wurde, Leben, Lebenskraft, Seele; oft bei Hom.: τοῦ δ' αὖϑι λύϑη ψυχή τε μένος τε Il. 5, 296, u. oft; ψυχὴν Ἄϊδι δώσειν 5, 654; χερσὶν ὺπ' Ἀργείων ψυχὰς ὀλέσαντες 13, 763; τὸν δ' ἔλιπε ψυχή, κατὰ δ' ὀφϑαλμῶν κέχυτ' ἀχλύς 5, 696; Od. 14, 426; ἐπὴν δὴ τόν γε λίπῃ ψυχή τε καὶ αἰών Il. 16, 453, wie αἲ γὰρ δὴ ψυχῆς τε καὶ αἰῶνός σε δυναίμην εὖνιν ποιήσας πέμψαι δόμον Ἄϊδος εἴσω Od. 9, 523; auch ϑυμοῠ καὶ ψυχῆς κεκαδών vrbdn, Il. 11, 334, wie Od. 21, 154; ψυχῆς ὄλεϑρος, Vernichtung des Lebens, ll. 11, 325; ψυχὴν παρϑέμενος, sein Leben daran setzend, wagend, Od. 3, 74. 9, 255, wie αἰεὶ ἐμὴν ψυχὴν παραβαλλόμενος πολεμίζειν Il. 9, 322; περὶ ψυχῆς, ums Leben, zur Rettung oder Erhaltung des Lebens, Od. 9, 423; μάχεσϑ αι περὶ ψυχῆς 22, 245, wie ϑέειν περὶ ψυχῆς Il. 22, 161; τρέχειν περὶ ψυχῆς Her. 7, 37. 9, 37; ὁ περὶ τῆς ψυχῆς ἀγών, Kampf auf Leben und Tod, s. Jac. Ach. Tat. p. 896; οὓς (ἀγῶνας) περὶ τῆς ψυχῆς ἀγωνίζεσϑε Dem. 18, 262; κινδυνεύειν περὶ τῆς ψυχῆς Thuc. 8, 50; τῆς ψυχῆς πρίασϑαί τι, Etwas mit seinem Leben erkaufen, Xen. Cyr. 3, 1,36; τὴν ψυχήν τινος ζημιοῠσϑαι, an Jemandes Leben, d. i. dadurch gestraft werden, daß einem Andern das Leben genommen wird, Her. 7, 39; ποινὴν τῆς Αἰσώπου ψυχῆς ἀνελέσϑαι, Rache nehmen für das dem Aesop genommene Leben, 2, 134; so auch Pind.: ἀπὸ ψυχὰν λιπών P. 3, 101; ἀπέπνευσεν ψυχάς N. 1, 47, vgl. Ol. 8, 39 N. 9, 32; ψυχὴν Ἀΐδᾳ τελέων I. 1, 68; οὐκ ἐᾷ ἡμᾶς οὐδὲ ψυχῆς λαχεῖν, das Leben genießen, seiner froh werden, van einem Menschen, der uns plagt und ängstigt, Phryn. in B. A. 73; τὰς πάνυ πολλὰς ψυχὰς ὀλέσασ' ὑπὸ Τροίᾳ Aesch. Ag. 1432, vgl. 1445; ὡς ἔλεξα τῆς ἐμῆς περὶ ψυχῆς Eum. 115; τῶνδε γὰρ πλέον φέρω πένϑος ἢ καὶ τῆς ἐμῆς ψυχῆς πέρι Soph. O. R. 94; ἐπ' ἀργύρῳ γε τὴν ψυχὴν προδούς Ant. 322; ἐκπνέων ψυχὴν ἐμήν Eur. Gr. 1163; ψυχὴν δώσω τῆςδ' ὑπερϑανεῖν χϑονός Phoen. 1005; ψυχὴν σέϑεν ἔκτεινε Troad. 1214, u. öfter; φιλῶ τὴν ἐμὴν ψυχήν Ar. Ach. 338; τὸν περὶ ψυχῆς δρόμον δραμεῖν Vesp. 376; ψυχὴν ἐκπίνειν, das Blut aussaugen, Nubb. 703; τῆς ψυχῆς ἀποστερεῖν τινα Thuc. 1, 136; σώζειν τὰς ψυχάς Xen. Cyr. 4, 1,5. – Auch vom Leben der Thiere, Hes. Sc. 173. – Dieser Lebenshauch, der im Tode erlischt, geht nach der Vorstellung der Alten in die Unterwelt, dort mit einem Schattenkörper (der nicht mit Händen zu greifen ist, Od. 11, 207) verbunden, ohne den denkenden Geist (vgl. φρήν); dah. ψυχή die Seele des Abgeschiedenen in der Unterwelt; ψυχαὶ δ' Ἄϊδόςδε κατῆλϑον Il. 7, 330, wie Od. 10, 560. 11, 65; u. noch genauer beschrieben : ἀνδρὸς δὲ ψυχὴ πάλιν ἐλϑεῖν οὔτε λεϊστή, οὔϑ' ἑλετή, ἐπεὶ ἄρ κεν ἀμείψεται ἕρκος ὀδόντων, Il. 9, 408; ψυχὴ δὲ κατ' οὐταμένην ὠτειλὴν ἔσσυτ' ἐπενγομένη 14, 518, wo die Seele also mit dem Blute entströmt; vgl. τοῖο δ' ἅμα ψυχήν τε καὶ ἔγχεος ἐξέρυσ' αἰχμήν 16, 505; 23, 104 ἦ ῥά τίς ἐστι καὶ εἰν Ἀΐδαο δόμοισιν ψυχὴ καὶ εἴδωλον· ἀτὰρ φρένες οὐκ ἔνι πάμπαν; vgl. 72, wo ausdrücklich bemerkt ist, daß der Schatten vollkommen die Gestalt dessen behielt, dem er im Leben angehört hatte; oft in Od. 11, u. 24, 1 ff.; vgl. noch Il. 1, 3 Od. 14, 134; so auch Tragg., wie Aesch. Pers. 622 Soph. O. C. 1003. – Auch ein Schmetterling, eine Motte, die man als Sinnbild des Lebens und der Unsterblichkeit der Seele brauchte, wegen der Verwandlung aus einer Raupe und Puppe, Arist. H. A. 4, 7. – Der abstrakte Begriff der Seele entwickelt sich seit Her., ἀνϑρώπ ου ψυχὴ ἀϑάνατός ἐστι 2, 123; Plat. Phaedr. 245 c Prot. 313 a u. öfter. – Seele, Herz, als Sitz des Willens, der Begierden und der Leidenschaften, Gesinnung, Gemüth, Her. 3, 14; auch = Muth, τὴν ψυχὴν πονηρός, ἐν ναυμαχίᾳ, Lys. 20, 14; οἷος ἦν τὴν ψυχήν ib. 24; ἐκ τῆς ψυχῆς, aus innerster Seele, von ganzem Herzen, τίνα οἴεσϑέ με τὴν ψυχὴν ἔχειν, wie glaubt ihr, daß mir zu Muthe ist, Dem. 28, 21. – Sinnliche Neigung, Appetit, ἡ ψυχὴ οὐ προςίεται σῖτον Xen. Cyr. 8, 7,4; – δοῠναί τι τῇ ψυχῇ, der Neigung, dem Hange wozu folgen, nachgeben, ψυχῇ διδόντες ἡδονὴν καϑ' ἡμέραν Aesch. Pers. 827 (vgl. Theocr. 16, 24); ἐκμαϑεῖν ἀνδρὸς ψυχήν τε καὶ φρόνημα καὶ γνώμην Soph. Ant. 176; ἐν τοῖσιν ὠσὶν ἢ 'πὶ τῇ ψυχῇ δάκνει 317, u. öfter; τίν' ἔχεις ψυχήν Eur. Or. 525; ἀρσένων μείζονες ψυχαί Suppl. 1103; τῶν γερόντων οἶδα τὰς ψυχάς Ar. Ach. 353; ψυχὴν ἐμπλησάμενος Διοπείϑους Vesp. 380; ταῖς ψυχαῖς παρεσκευασμένοι Xen. Cyr. 2, 1,11; ἥ μου ψυχὴ παρεσκεύασται, ich will, bin bereit, 5, 1,26; ἐκ τῆς ψυχῆς φίλος, ein wahrer Freund, An. 7, 7,43; ὅλῃ τῇ ψυχῇ Mem. 3, 11, 18. – Auch Geist, Verstand, Her. 5, 124; τῇ ψυχῇ τοῦτ' οἶδε Dem. 21, 221. – In der Anrede, φίλη ψυχή, liebe Seele, ὧ ἀγαϑὴ καὶ πιστὴ ψυχή Xen. Cyr. 7, 3,8.
-
3 ψυχη
дор. ψῡχά (ᾱ) ἥ [ср. ψῦχος]1) дыхание, преимущ. дух, душа, сознаниеψυχῆς τε καὴ αἰῶνος εὖνις Hom. — бездыханный и безжизненный;
μητρὸς ψ. κατατεθνηυίης Hom. — душа умершей матери;τὸν ἔλιπε ψ. Hom. — душа (жизнь) покинула его, но тж. он лишился сознания;τὰ πάθη τῆς ψυχῆς Arst. — душевные состояния;ὅλῃ τῇ ψυχῇ и ἐκ τῆς ψυχῆς Xen. и ἀπὸ τῆς ψυχῆς Luc. — из (от) глубины души;εἷς ἀνέρ καὴ μία ψ. Polyb. — один единственный человек;ἀπ΄ ὀρθῆς καὴ δικαίας καὴ ἀδιαφθόρου τῆς ψυχῆς Dem. — по чистой совести;τῷ ἥ ψ. σῖτον οὐ προσίετο Xen. — душа его не принимала пищи, т.е. ему не хотелось есть;ψ. ἀναπαύεται Xen. — наступает насыщение2) жизнь(περὴ φυχῆς μάχεσθαι Hom.)
περὴ ψυχῆς διά τινα κινδυνεύειν Thuc. — рисковать жизнью за кого-л.;ψυχέν παραιτέεσθαι Her. — просить о пощаде;τέν ψυχέν τοῦ παιδός ζημιοῦσθαι Her. — поплатиться жизнью (своего) сына;τῆς ψυχῆς πρίασθαι ὥστε … Xen. — заплатить жизнью за то, чтобы …;ποινέν τῆς ψυχῆς τινος ἀνελέσθαι Her. — взять выкуп за чьё-л. убийство;πᾶσιν ἀνθρώποις ἄρ΄ ἦν ψ. τέκνα Eur. — ведь всем людям дети (дороги как) жизнь3) душевные свойства, характер, нрав(ἵππου Xen., Plat.)
ψυχέν οὐκ ἄκρος Her. — малодушный4) настроение, чувстваτίν΄ οἴεσθ΄ αὐτέν ψυχέν ἕξειν, ὅταν …;
Dem. — что она, полагаете вы, почувствует, когда …?5) описательно в знач. существо, личность, человек ( часто в переводе опускается)πᾶσα ψ. NT. — всякий (человек);
ἥ ἐμέ ψ. Soph. — я (лично);ψυχῆς Ὀρέστου λοιπόν Soph. — то, что осталось от Ореста;ψυχέν διδόναι ἡδονῇ Aesch. — предаться наслаждению;θηρίων τὰς ψυχὰς ἡμεροῦν Isocr. — приручать животных;ψυχαὴ πολλαί Arph. — много людей, многие;ὦ ἀγαθέ καὴ πιστέ ψ.! Xen. — о, мой милый!6) бабочка, мотылек Arst., Plut. -
4 ψυχή
η1) душа;τον πονεί το ψυχή μου — у меня душа болит за него;
αυτό το άδικο δεν το ανέχεται η ψυχή μου — я не могу перенести такой несправедливости;
2) храбрость, мужество, смелость, отвага;τό λέει η ψυχή του — он храбрый;
αυτός έχει ψυχή λαγού — у него заячья душа, он трус;
3) бодрый дух, энергия;αυτή η γυναίκα έχει ψυχή — это энергичная, смелая женщина;
4) душа, человек;τό χωριό έχει εξακόσιες περίπου ψυχές — в селе около шестисот жителей, около шестисот душ;
ψυχή βαρεία θλιμμένη — неприкаянная душа;
δεν υπαρχει ψυχή ζωντανή — нет ни живой души (где-л.);
ψυχ δε φαίνεται πουθενά — нигде не видно ни души;
οΰτε ψυχ! — ни души!;
5) бабочка, мотылёк;§ ψυχ
της παρέας (αυτής της δουλείας) — душа компании (этого дела);, αυτό βαραίνει στην ψυχή μου — это лежит у меня камнем на душе;
πιάστηκε η ψυχή μου — у меня дух захватило;
πήγε η ψυχή μου στην κούλουρη — у меня душа в пятки ушла;
όσα τραβάει ( — или γουστάρει) η ψυχή σου — сколько твоей душе угодно;
μου εβγαλε την ψυχή — он мне всю душу вымотал, он меня замучил;
δεν βαστάει η ψυχή μου — это для меня невыносимо;
στο βάθος της ψυχής μου — в глубине души;
εξ όλης ψυχής — или εκ βάθους ψυχής — от всей души;
με όλη μου την ψυχή — всей душой;
τον αγαπά με όλη του την ψυχή — он его любит всей душой;
με την ψυχή μου — а) с большим удовольствием; — за милую душу (разг); — б) со всей энергией, изо всех сил;
με την ψυχή στο στόμα — ни жив ни мёртв;
ψυχή τε και σώματι — душой и телом (быть преданным кому-л.); — верой и правдой (служить кому-л.);
καλή ψυχ! — лёгкой смерти! (пожелание);
ψυχ μου! — душа моя!;
τί ψυχή θα παραδώσεις; — как тебе совесть позволяет (так поступать)?;
δες μορφή και δες ψυχή — или οία η μορφή τοιάδε και η ψυχ — человека по лицу видно;
≈ глаза — зеркало души -
5 ψυχή
ψῡχ-ή, ἡ,A life,λύθη ψ. τε μένος τε Il.5.296
, etc.;ψ. τεκαὶ αἰών 16.453
, cf. Od.9.523;θυμοῦ καὶ ψ. Il.11.334
, Od.21.154;λαυκανίην, ἵνα τε ψυχῆς ὤκιστος ὄλεθρος Il.22.325
; ψυχὰς παρθέμενοι at hazard of their lives, Od.3.74,9.255;αἰεὶ ἐμὴν ψ. παραβαλλόμενος Il.9.322
; λίσσου' ὑπὲρ ψ. καὶ γούνων by your life, 22.338; soἀντὶ ψ. S.OC 1326
: but περὶ ψ. to save their life, Od.9.423;περί τε ψυχέων ἐμάχοντο 22.245
;περὶ ψ. θέον Ἕκτορος Il.22.161
;τρέχων περὶ τῆς ψ. Hdt.9.37
;τῆς ἐμῆς περὶ ψ. A.Eu. 115
, cf. E.Hel. 946, Heracl. 984;περὶ ψ. κινδυνεύων Antipho 2.1.4
, cf. Th. 8.50;ἁγὼν.. σῆς ψ. πέρι S.El. 1492
, cf. E.Ph. 1330, Or. 847, X.Cyr.3.3.44;τὸν περὶ ψ. δρόμον δραμεῖν Ar.V. 375
(lyr.);ἀγωνίζεσθαι περὶ τῆς ψ. X.Eq.Mag.1.19
; ὃ ἂν θέλῃ, ψυχῆς ὠνεῖται [θυμός] in exchange for life, Heraclit.85;τῆς ψ. πρίασθαί τι X.Cyr.3.1.36
;τί γὰρ δοῖ ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψ. αὐτοῦ; Ev.Marc.8.37
. In early poets:ψυχὰν ἀποπνεῖν Simon.52
;ψυχὰς ἔχοντες κυμάτων ἐν ἀγκάλαις Archil.23
;ψυχέων φειδόμενοι Tyrt.10.14
;θειδωλὴν ψ. θέμενος Sol.13.46
;ψυχῆς εἵνεκα καὶ βιότου Thgn.730
;ψυχὰν Ἀΐδᾳ τελέων Pi.I.1.68
;ψυχὰς βαλον Id.O.8.39
;χαλκῷ ἀπὸ ψυχὴν ἀρύσας Emp.138
; ; τῆς ἐμῆς ψ. γεγώς ib. 775;τὴν ψ. ἐκπίνουσιν Ar.Nu. 712
(anap.);ψ. ἀφήσω E.Or. 1171
;ψ. σέθεν ἔκτεινε Id.Tr. 1214
;ψ. παραιτέεσθαι Hdt.1.24
; ποινὴν τῆς Αἰσώπου ψ. satisfaction for the life of A., Id.2.134; , cf. Th.1.136, etc.;τὴν ψ. ἢ τὴν οὐσίαν ἢ τὴν ἐπιτιμίαν τινὸς ἀφελόμενος Aeschin.2.88
;τὸ τῆς ψ. ἀπαιτηθεὶς χρέος LXX Wi.15
. 8, cf. Ev.Luc.12.20;ζητοῦσι τὴν ψ. μου LXX 3 Ki.19.10
, cf. Ev.Matt. 2.20;τὴν ψ. αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων Ev.Jo.10.11
, etc.; δεῖρον ἄχρις ἡ ψ... ἐπὶ χειλέων λειφθῇ within an inch of his life, Herod.3.3:—the phrase ἐν τῇ χειρὶ τὴν ψ. ἔχοντα taking his life in his hands, is prob. f.l. in Xenarch.4.20;ἡ ψ. μου ἐν ταῖς χερσί [σου] διὰ πάντος LXX Ps.118(119).109
, cf. 1 Ki.19.5, 28.21, al.; of life in animals, Od.14.426, Hes.Sc. 173, Pi.N.1.47, etc.;τὰ ἄλλα ζῷα, ὅσα ψ. ἔχει Anaxag.4
, cf. 12;πάντων τῶν ζῴων ἡ ψ. τὸ αὐτό, ἀήρ Diog.
Apoll.5 (cf. infr. IV. 1); ἡ φύσις τοιαύτη πάντων ὅσσα ψ. ἔχει Democrit.278; ἐπῴζει καὶ ποιεῖ ψ. ἔχειν (of incubation) Epich.172; [ἑρπετὸν] ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψ. ζωῆς LXX Ge.1.30
; ἡ ψ. πάσης σαρκὸς αἷμα αὐτοῦ ἐστιν ib.Le.17.11, cf. De.12.23.2 metaph. of things dear as life,χρήματα γὰρ ψ... βροτοῖσι Hes.Op. 686
;πᾶσι δ' ἀνθρώποις ἄρ' ἦν ψ. τέκν' E.Andr. 419
;τἀργύριόν ἐστιν αἷμα καὶ ψ. βροτοῖς Timocl.35
; so as an endearing name, Hld.1.8, al.;ζωὴ καὶ ψ. Juv.6.195
;ψ. μου Mart.10.68
.II in Hom., departed spirit, ghost (ὑποτίθεται [Ὅμηρος] τὰς ψ. τοῖς εἰδώλοις τοῖς ἐν τοῖς κατόπτροις φαινομένοις ὁμοίας.. ἃ καθάπαξ ἡμῖν ἐξείκασται καὶ τὰς κινήσεις μιμεῖται, στερεμνιώδη δὲ ὑπόστασιν οὐδεμίαν ἔχει εἰς ἀντίληψιν καὶ ἁφήν Apollod.
Hist.Fr. 102(a)J.);ψ. Πατροκλῆος.. πάντ' αὐτῷ.. ἐϊκυῖα Il.23.65
: freq. in Od.11, ψ. Ἀγαμέμνονος, Ἀχιλῆος, etc., 387, 467, al.;ψ. καὶ εἴδωλον Il.23.104
, cf. 72, Od.24.14;ψ. κατὰ χθονὸς ᾤχετο τετριγυῖα Il.23.100
; ψυχὰς ἡρώων, opp. αὐτούς, 1.3, cf. Hes.Sc. 151;ψυχαὶ δ' Ἄϊδόσδε κατῆλθον Il.7.330
;ψ. δὲ κατ' οὐταμένην ὠτειλὴν ἔσσυτ' ἐπειγομένη 14.518
; sts. hardly dist. from signf. 1,ἅμα ψ. τε καὶ ἔγχεος ἐξέρυσ' αἰχμήν 16.505
; in swoons it leaves the body,τὸν δὲ λίπε ψ. 5.696
; so in later writers (seldom in Trag.),σὺν Ἀγαμεμνονίᾳ ψυχᾷ Pi.P.11.21
; ἑὰν ψυχὰν κομίξαι ib.4.159, cf. N.8.44;αἱ ψ. ὀσμῶνται καθ' Ἅιδην Heraclit.98
;πέμψατ' ἔνερθεν ψυχὴν ἐς φῶς A.Pers. 630
(anap.);ποτωμένην ψ. ὑπὲρ σοῦ E.Or. 676
, cf. Fr. 912.9 (anap.);τὰς τῶν κεκμηκότων ψ., αἷς ἐστιν ἐν τῇ φύσει τῶν αὑτῶν ἐκγόνων κήδεσθαι Pl.Lg. 927b
; ψ. σοφαί, perh. 'wise ghosts', Ar.Nu. 94;δὶς ἀποθανουμένη ψ. Anon.
ap. Plu.2.236d.III the immaterial and immortal soul, first in Pindar,ἐς τὸν ὕπερθεν ἅλιον κείνων.. ἀνδιδοῖ [Φερσεφόνα] ψυχὰς πάλιν Fr. 133
, cf. Pl.Men. 81b;εἰπόντες ὡς ἀνθρώπου ψ. ἀθάνατός ἐστι Hdt.2.123
;ἀγένητόν τε καὶ ἀθάνατον ψ. Pl.Phdr. 246a
, cf. Phd. 70c, al.;ἀθάνατος ἡμῶν ἡ ψ. καὶ οὐδέποτε ἀπόλλυται Id.R. 608d
;ἁψ. τῷ σώματι συνέζευκται καὶ καθάπερ ἐν σάματι τέθαπται Philol.14
, cf. Pl.Cra. 400c: hence freq. opp.σῶμα, ψ. καὶ σῶμα X.Mem.1.3.5
, cf. An.3.2.20;ψ. ἢ σῶμα ἢ συναμφότερον, τὸ ὅλον τοῦτο Pl.Alc.1.130a
;εἰς θηρίου βίον ἀνθρωπίνη ψ. ἀφικνεῖται καὶ ἐκ θηρίου.. πάλιν εἰς ἄνθρωπον Id.Phdr. 249b
;κατὰ τοὺς Πυθαγορικοὺς μύθους τὴν τυχοῦσαν ψ. εἰς τὸ τυχὸν ἐνδύεσθαι σῶμα Arist.de An. 407b22
;οὐδὲ τοῦτο ἐπείσθην, ὡς ἡ ψ., ἕως μὲν ἂν ἐν θνητῷ σώματι ᾖ, ζῇ, ὅταν δὲ τούτου ἀπαλλαγῇ, τέθνηκεν X.Cyr.8.7.19
;ἀνθρώπου γε ψ., ἣ τοῦ θείου μετέχει,.. ὁρᾶται δ' οὐδ' αὐτή Id.Mem.4.3.14
, cf. Cyr. 8.7.17; αἰθὴρ μὲμ ψυχὰς ὑπεδέξατο, σώ[ματα δὲ χθών] IG12.945 (v B. C.);ὁπόταμ ψ. προλίπῃ φάος ἀελίοιο Orph.Fr.32
f.1;ἡμεῖς ἐσμεν ψ., ζῷον ἀθάνατον ἐν θνητῷ καθειργμένον φρουρίῳ Pl.Ax. 365e
.IV the conscious self or personality as centre of emotions, desires, and affections,χερσὶ καὶ ψυχᾷ δυνατοί Pi.N.9.39
;μορφὰν βραχύς, ψυχὰν δ' ἄκαμπτος Id.I.4(3).53(71)
;ἐνίους τῶν καλῶν τὰς μορφὰς μοχθηροὺς ὄντας τὰς ψ. X.Oec.6.16
;θνητοῦ σώματος ἔτυχες, πειρῶ τῆς ψ. ἀθάνατον μνήμην καταλιπεῖν Isoc.2.37
; opp. material blessings,κτεάνων ψ. ἔχοντες κρέσσονας Pi.N.9.32
;μήτε σωμάτων ἐπιμελεῖσθαι μήτε χρημάτων.. οὕτω σφόδρα ὡς τῆς ψ. ὅπως ὡς ἀρίστη ἔσται Pl.Ap. 30b
, cf. 29e: hence regarded in abstraction,τὸ παρεχόμενον ἡμῶν ἕκαστον τοῦτ' εἶναι μηδὲν ἀλλ' ἢ τὴν ψ., τὸ δὲ σῶμα ἰνδαλλόμενον ἡμῶν ἑκάστοις ἕπεσθαι Pl.Lg. 959a
;ἡ ψ. ἐστιν ἄνθρωπος Id.Alc.1.130c
;οὐδὲ νῦν τήν γ ἐμὴν ψ. ἑωρᾶτε X.Cyr.8.7.17
, cf. supr. 111: sts., therefore, distd. from oneself,ψ. γὰρ ηὔδα πολλά μοι μυθουμένη S.Ant. 227
;ἡ ψ. μου πεπότηται Ar.Nu. 319
(anap.);τί ποτ' ἔστι μαθεῖν ἔραται ψ. E.Hipp. 173
(anap.);ἄλλο τι βουλομένη ἑκατέρου ἡ ψ. δήλη ἐστίν Pl.Smp. 192c
; οἴμοι ψυχή woe is me! LXX Mi.7.1; καὶ ἐρῶ τῇ ψ. μου, "yuxh/, e)/xeis polla\ a)gaqa/" Ev.Luc.12.19; in periphrases, ψ. Ὀρέστου, = Ὀρέστης, S.El. 1127, al.: but τὴν Φιλοκτήτου ψ. ἐκκλέψεις his wits, Id.Ph.55;ἡ δ' ἐμὴ ψ. τέθνηκεν Id.Ant. 559
, cf. OC 999; so ψυχαί abs., = ἄνθρωποι, ψ. ὀλέσασα A.Ag. 1457 (lyr.); ψ. πολλαὶ ἔθανον many souls perished, Ar.Th. 864;πᾶσαι αἱ ψ., υἱοὶ καὶ αἱ θυγατέρες λ γ LXX Ge.46.15
, cf. Ex.12.4, al.; [κιβωτὸς] εἰς ἣν ὀλίγοι, τοῦτ' ἔστιν ὀκτὼ ψ., διεσώθησαν 1 Ep.Pet.3.20
. In apostrophe,μή, φίλα ψ. Pi.P.3.61
;ὦ μελέα ψ. S.Ph. 712
(lyr.);ὦ ἀγαθὴ καὶ πιστὴ ψ. X.Cyr.7.3.8
; in referring to persons,ὅταν μεγάλη ψ. φυῇ Pl.R. 496b
(cf. μεγαλόψυχος) ; καλεῖται γοῦν ἡ ψ. Κρινοκοράκα the creature, Thphr.Char.28.2;πάσῃ ψ. τετελευτηκυίᾳ LXX Nu.6.6
,11;πᾶσα ψ. ὑποτασσέσθω Ep.Rom.13.1
, etc.: generally, being, ψυχὴ ζῶσα living creature, LXX Ge.1.24, cf. 20(pl.).2 of various aspects of the self, ἐν πολέμοιο μάχαις τλάμονι ψ. παρέμειν ) enduring heart, Pi.P.1.48;διεπειρᾶτο αὐτοῦ τῆς ψ. Hdt.3.14
, ἦν ηὰρ.. ψυχὴν οὐκ ἄκρος poor-spirited, Id.5.124;ψυχὴν ἄριστε πάντων Ar.Eq. 457
;καρτερὰν ψ. λαβεῖν Id.Ach. 393
;κράτιστοι ἂν τὴν ψ. κριθεῖεν Th.2.40
;τοῖς σώμασι δύνανται τὰς δὲ ψ. οὐκ ἔχουσιν Lys.10.29
;ὁ γὰρ' λόγχην ἀκονῶν καὶ τὴν ψ. τι παρακονᾷ X.Cyr.6.2.33
, cf. Oec.21.3.3 of the emotional self,ὑπείργασμαι μὲν εὖ ψυχὴν ἔρωτι E.Hipp. 505
, cf. 527 (lyr.);πάνυ μου ἡ ψ. ἐπεθύμει X.Oec.6.14
;τίνα ποτὲ ψ. ἔχων; Lys.32.12
; τίν' οἴεσθ' αὐτὴν ψ. ἕξειν, ὅταν ἐμὲ ῒδῃ; how will she feel? D.28.21; μία ψ., prov. of friends, Arist.EN 1168b7; ψ. μία ἤστην prob. in Phryn. PSp.128B.; of appetite,ψυχῇ διδόντες ἡδονήν A.Pers. 841
(s. v.l.), cf. Epich.297, Theocr.16.24;λίχνῳ δὲ ὄντι τὴν ψ. Pl.R. 579b
;τῷ δὲ ἡ ψ. σῖτον μὲν οὐ προσίετο, διψῆν δ' ἐδόκει X.Cyr.8.7.4
.4 of the moral and intellectual self,ἀπὸ πάμπαν ἀδίκων ἔχειν ψ. Pi.O. 2.70
;ψ. τε καὶ φρόνημα καὶ γνώμην S.Ant. 176
;ἀρκεῖν.. κἀντὶ μυρίων μίαν ψ. τάδ' ἐκτίνουσαν, ἢν εὔνους παρῇ Id.OC 499
;ψ. γὰρ εὔνους καὶ φρονοῦσα τοὔνδικον Id.Fr. 101
;ἡ κακὴ σὴ ψ. Id.Ph. 1014
;ψυχῆς κατήγορος κακῆς X.Oec.20.15
, cf. Pl.R. 353e;ἡ βουλεύσασα ψ. Antipho 4.1.7
, cf. Pl.Lg. 873a; τὸ σῶμα ἀπειρηκὸς ἡ ψ. συνεξέσωσεν.. διὰ τὸ μὴ ξυνειδέναι ἑαυτῇ the mind conscious of innocence, Antipho 5.93;τὸ ἐπιμελεῖσθαι καὶ ἄρχειν καὶ βουλεύεσθαι.. ἐσθ' ὅτῳ ἄλλῳ ἢ ψυχῇ δικαίως ἂν ἀποδοῖμεν; Pl.R. 353d
;τὴν τῆς ψ. ἐπιμέλειαν X.Mem. 1.2.4
, Isoc.15.304; τὰ ἐν τῇ ψ. διὰ τὴν παιδείαν ἐγγιγνόμενα ib.290;τῆς ψ. ἐξελθούσης, ἐν ᾗ μόνῃ γίγνεται φρόνησις X.Mem.1.2.53
;νοῦς τε καὶ ψ. Pl.Cra. 400a
, cf. Phdr. 247c, al.; ;ἰδὼν μὲν γνούς τε σῇ ψ., τέκνον E.Tr. 1171
. Phrases:—ἐκ τῆς ψ. φίλος X.An.7.7.43
; ἀπὸ τῆς ψ. φιλεῖν with all the heart, Thphr. Char.17.3;βόσκοιτ' ἐκ ψυχᾶς τὰς ἀμνάδας Theoc.8.35
;ὅλῃ τῇ ψ. κεχαρίσθαι τινί X.Mem.3.11.10
; οὐκ ἐᾷ ἡμᾶς οὐδὲ ψυχῆς λαχεῖν he won't let us call our soul our own, Phryn.PSp.128B.5 of animals, ψ. μεγαλόφρων, of a horse, X.Eq.11.1;θηρίων ψ. ἡμεροῦμεν Isoc.2.12
; ψ. χηνός, ὀρτυγίου, Eub.101, Antiph.5.6 of inanimate things,πᾶσα πολιτεία ψ. πόλεώς ἐστιν Isoc.12.138
, cf. 7.14;ἡ τῶνδε τῶν ἀνδρῶν ἀρετὴ τῆς Ἑλλάδος ἦν ψ. D.60.23
;οἷον ψ. ὁ μῦθος τῆς τραγῳδίας Arist.Po. 1450a38
; also of the spirit of an author, D.H.Lys.11.V Philosophical uses:1 In the early physicists, of the primary substance, the source of life and consciousness, ὁρίζονται πάντες (sc. οἱ πρότεροι)τὴν ψ. τρισίν, κινήσει, αἰσθήσει, τῷ ἀσωμάτῳ Arist.de An. 405b11
; τὸν λίθον ἔφη [Θαλῆς] ψ. ἔχειν ὅτι τὸν σίδηρον κινεῖ, of the magnet, ib. 405a20; ψυχῇσιν θάνατος ὕδωρ γενέσθαι, ὕδατι δὲ θάνατος γῆν γενέσθαι, ἐκ γῆς δὲ ὕδωρ γίνεται, ἐξ ὕδατος δὲ ψ. (sc. πῦρ) Heraclit. 36;ἡ ψ. πνεῦμα Xenoph.
ap. D.L.9.19; καρδία ψυχῆς καὶ αἰσθήσιος [ἀρχά] Philol.13;τοῦτο [ἀὴρ] αὐτοῖς καὶ ψ. ἐστι καὶ νόησις Diog.
Apoll.4;τὴν τῶν ἄλλων ἁπάντων φύσιν οὐ πιστεύεις Ἀναξαγόρᾳ νοῦν καὶ ψ. εἶναι τὴν διακοσμοῦσαν; Pl.Cra. 400a
, cf. Arist.de An. 404a25; Δημόκριτος πῦρ τι καὶ θερμόν θησιν αὐτὴν (sc. ψυχὴν) εἶναι ib. 404a1, cf. Resp. 472a4.2 the spirit of the universe,ψ. εἰς τὸ μέσον [τοῦ κόσμου] θείς Pl.Ti. 34b
, cf. 30b;τὴν τοῦ παντὸς δῆλον ὅτι τοιαύτην εἶναι βούλεται [ὁ Τίμαιος] οἷόν ποτ' ἐστὶν ὁ καλούμενος νοῦς Arist.de An. 407a3
; ἐν τῷ ὅλῳ τινὲς [τὴν ψ.] μεμεῖχθαί φασιν, ὅθεν ἴσως καὶ Θαλῆς ᾠήθη πάντα πλήρη θεῶν εἶναι ib. 411a8;ὁ κόσμος ψ. ἐστὶν ἑαυτοῦ καὶ ἡγεμονικόν Chrysipp.Stoic.2.186
; ψ. [κόσμου] Plu.2.1013e, cf. M.Ant.4.40;ψ. ἐλθοῦσα εἰς σῶμα οὐρανοῦ Plot.5.1.2
;τόδε τὸ πᾶν ψ. μίαν ἔχον εἰς πάντα αὐτοῦ μέρη Id.4.4.32
; περὶ ψυχᾶς κόσμου καὶ φύσιος, title of work by Ti.Locr.3 In Pl. the immaterial principle of movement and life,ὅταν παρῇ [ψυχὴ] τῷ σώματι, αἴτιόν ἐστι τοῦ ζῆν αὐτῷ Pl.Cra. 399d
, cf. Def. 411c; [ψυχῆς λόγον ἔχομεν] τὴν δυναμένην αὐτὴν αὑτὴν κινεῖν κίνησιν Id.Lg. 896a
; μεταβολῆς τε καὶ κινήσεως ἁπάσης αἰτία [ἡ ψ.] ἅπασιν ib. b, cf. 892c; its presence is requisite for thought,σοφία καὶ νοῦς ἄνευ ψ. οὐκ ἂν γενοίσθην Id.Phlb. 30c
, cf. Ti. 30b, Sph. 249a; defined by Arist. asοὐσία ὡς εἶδος σώματος φυσικοῦ δυνάμει ζωὴν ἔχοντος de An. 412a20
; ἐντελέχεια ἡ πρώτη σώματος φυσικοῦ ὀργανικοῦ ib. 412b5; the tripartite division ofψ., οἱ δὲ περὶ Πλάτωνα καὶ Ἀρχύτας καὶ οἱ λοιποὶ Πυθαγόρειοι τὴν ψ. τριμερῆ ἀποφαίνονται, διαιροῦντες εἰς λογισμὸν καὶ θυμὸν καὶ ἐπιθυμίαν Iamb.
ap. Stob.1.49.34, cf. Pl.R. 439e sqq.; in Arist.ἡ ψ. τούτοις ὥρισται, θρεπτικῷ, αἰσθητικῷ, διανοητικῷ, κινήσει· πότερον δὲ τοὔτων ἕκαστόν ἐστι ψ. ἢ ψυχῆς μόριον; de An. 413b11
, cf. PA 641b4;ἡ θρεπτικὴ ψ. Id.de An. 434a22
, al.; in the Stoics and Epicureans, σῶμα ἡ ψ. Zeno and Chrysipp.Stoic.1.38; of the scala naturae,τὰ μὲν ἕξει διοικεῖται, τὰ δὲ φύσει, τὰ δ' ἀλόγῳ ψ., τὰ δὲ καὶ λόγον ἐχούσῃ καὶ διάνοιαν Stoic.2.150
, cf. M.Ant.6.14;ἡ ψ. σῶμά ἐστι λεπτομερές.. προσεμφερέστατον πνεύματι θερμοῦ τινα κρᾶσιν ἔχοντι Epicur.Ep.1p.19U.
;τέλος.. τὸ μήτε ἀλγεῖν κατὰ σῶμα μήτε ταράττεσθαι κατὰ ψ. Id.Ep.3p.64U.
; in the Neo-Platonists characterized by discursive thinking,τοὺς λογισμοὺς ψυχῆς εἶναι ἐνεργήματα Plot.1.1.7
; related to νοῦς as image to archetype, εἰκών τίς ἐστι νοῦ [ψ.] Id.5.1.3; present in entirety in every part,πάρεστι πᾶσα πανταχοῦ ψ. Id.5.1.2
, cf. 4.7.5;φύσις ψ. οὖσα, γέννημα ψυχῆς προτέρας Id.3.8.4
; animal and vegetable bodies possessοἷον σκιὰν ψυχῆς Id.4.4.18
;πᾶν σῶμα.. ψυχῆς μετουσίᾳ κινεῖται ἐξ ἑαυτοῦ καὶ ζῇ διὰ ψ. Procl.Inst.20
.2 τριπόλιον, Ps.-Dsc.4.132.VII Psyche, in the allegory of Psyche and Eros, Apul.Metam. bks. 4-6, Aristophontes ap. Fulg.Myth.3.6. (See ancient speculations on the derivation, Pl.Cra. 399d- 400a, Arist.de An. 405b29, Chrysipp.Stoic.2.222; Hom. usage gives little support to the derivation from ψύχω 'blow, breathe';τὸν δὲ λίπε ψ. Il.5.696
means 'his spirit left his body', and so λειποψυχέω means 'swoon', not 'become breathless';ἀπὸ δὲ ψ. ἐκάπυσσε Il.22.467
means 'she gasped out her spirit', viz. 'swooned'; the resemblance of ἄμπνυτο 'recovered consciousness' to ἀμπνέω 'recover breath' is deceptive, v. ἄμπνυτο, ἔμπνυτο: when concrete the Homeric ψ. is rather warm blood than breath, cf. Il.14.518, 16.505, where the ψ. escapes through a wound; cf. ψυχοπότης, ψυχορροφέω, and S.El. 786, Ar.Nu. 712 (v. supr.1).) -
6 ολος
I.ὁ мутная жижа Anth.II.эп.-ион. οὖλος 31) целый, цельный, полный, весь(ἄρτος Hom.; πίθος Eur.; βοῦς Arph.)
τρεῖς ὅλους ἑκμήνους χρόνους Soph. — три полных полугодия;τῆς ἡμέρας ὅλτης Xen. — целый день;δι΄ ὅλου NT. — целиком, сплошь;σὺν ὅλῃ τῇ ψυχῇ Plat. — всей душой;ὅλη καὴ πᾶσα ἥ οἰκία Plat. — весь решительно дом;πόλεις ὅλαι Plat. — целые города;ὅλη ἥ πόλις Plat. — весь город;τοῖς ὅλοις ἡττᾶσθαι Dem. — лишиться всего;τὸ ὅλον Plat. — целое, мир, вселенная2) полный, совершенный, сущий, подлинный(ἁμάρτημα Xen.; πλάσμα Dem.). - см. тж. ὅλον
-
7 λατρεύω
λατρεύω fut. λατρεύσω; 1 aor. ἐλάτρευσα (Trag. et al. in var. senses, ‘work for pay, be in servitude, render cultic service’; ins, LXX; ApcMos 13; En, Philo, SibOr 4, 104; Just.) serve, in our lit. only of the carrying out of religious duties, esp. of a cultic nature, by human beings: λ. θεῷ (Eur., Ion 152; Plut., Mor. 405c; 407e; Philo, Spec. Leg. 1, 300 ὅλῃ τ. ψυχῇ; cp. En 10:21; Orig., C. Cels. 5, 11, 39 [w. προσκυνέω]) Mt 4:10; Lk 4:8 (both Dt 6:13); 1:74; Ac 7:7 (cp. Ex 3:12); 24:14; 27:23; Hb 9:14; Rv 7:15; 22:3; Pol 2:1. τῷ ὀνόματι (θεοῦ) 1 Cl 45:7; τῷ διαβόλῳ λ. serve the devil (in reality) ISm 9:1. Of the Jews λ. ἀγγέλοις PtK 2 p. 14, 26. Of image-worship (Ex 20:5; 23:24; Ezk 20:32; En 99:7; Just., A I, 53, 6; Theoph. Ant. 2, 34 p. 184, 26; 3, 9 p. 222, 23) Ac 7:42; Ro 1:25; εἰδώλοις AcPl Ha 2, 32.—W. indication of the manner in which the service (τῷ θεῷ) is performed (cp. τὴν ἀληθῆ λαθρείαν λ. τῷ θεῷ Orig., C. Cels. 2, 2, 42) (τῷ θεῷ) ἐν καθαρᾷ συνειδήσει serve (God) w. a clear conscience 2 Ti 1:3. (διὰ χάριτος) λ. εὐαρέστως τῷ θεῷ μετὰ εὐλαβείας καὶ δέους (in thankfulness) serve God acceptably with reverence and awe Hb 12:28. (τῷ θεῷ) λ. ἐν τῷ πνεύματί μου ἐν τῷ εὐαγγελίῳ I serve (God) with my spirit in the gospel Ro 1:9 (cp. Phil 3:3 v.l.).—Without the dat. of the one to whom service is given: ἐν ἐκτενείᾳ νύκτα κ. ἡμέραν λ. serve (God) earnestly night and day Ac 26:7. νηστείαις κ. δεήσεσιν λ. νύκτα κ. ἡμέραν serve (God) night and day w. fasting and prayer Lk 2:37. οἱ πνεύματι θεοῦ λατρεύοντες those who worship by the Spirit of God Phil 3:3 (HKoester, NTS 8, ’62, 320f: work as a missionary in the Spirit of God). ὁ λατρεύων the worshiper (who is concerned w. the rituals prescribed by Mosaic ordinance) Hb 9:9; 10:2.—Hb also adds to λ. in the dat. the holy objects by means of which the priest renders service 8:5; 13:10.—WBrandt, Dienst u. Dienen im NT ’31; CCranfield, Interpretation 12, ’58, 387–98; BReicke, NT Studies: TManson memorial vol., ’59, 194–209.—DELG s.v. λάτρον. M-M. EDNT. TW. -
8 от
I от (ото) 1) β рази. знач. από* εξαιτίας· я получилписьмо от родных έλαβα γράμμα από τους δικούς μου·это от меня не зависит αυτό δεν εξαρτάται από μένα· кто сидит справа (слева) от вас? ποιος κάθεται στα δεξιά (στ* αριστερά) σας; я в восторге от картины είμαι ενθουσιασμένος από τον πίνακα 2) (при обознач. средства против чего-л.) για· дайте мне что-нибудь от головной боли δώστε μου κάτι για τον κεφαλόπονο ◇ от всего сердца με όλη μου την καρδιά· от всей души μ' όλη μου την ψυχή II от новый) νέος· μοντέρνος \отая история η ιστορία των νέων χρόνων* * *1) в разн. знач. από; εξαιτίαςя получи́л письмо́ от родны́х — έλαβα γράμμα από τους δικούς μου
э́то от меня́ не зави́сит — αυτό δεν εξαρτάται από μένα
кто сиди́т спра́ва (сле́ва) от вас? — ποιος κάθεται στα δεξιά (στ’ αριστερά) σας
я в восто́рге от карти́ны — είμαι ενθουσιασμένος από τον πίνακα
2) (при обознач. средства против чего-л.) γιαда́йте мне что́-нибудь от головно́й боли — δώστε μου κάτι για τον κεφαλόπονο
••от всего́ се́рдца — με όλη μου την καρδιά
от всей души́ — μ'ολη μου την ψυχή
-
9 душа
-и, αιτ. душу, πλθ. души θ.1. ψυχή•в глубине -и στα μύχια της ψυχής•
-ой и телом ψυχή τε και σώματι•
от всей -и μ' όλη μου την καρδιά, ολόψυχα•
благородство -и ευγενικότητα της ψυχής•
любить всей -ой αγαπώ ολόψυχα•
-и усопших οι ψυχές των πεθαμένων•
человек доброй -и άνθρωπος καλόψυχος.
2. άνθρωπος, κάτοικος, άτομο•на улице ни -и στο δρόμο δεν είναι ούτε ψυχή•
ни одна душа ничего не знает κανένας απόλυτα δεν ξέρει•
сколько с -и? πόσο κατ'άτομο;•
на -у населения ατο άτομο, κατ' άτομο.
3. δουλοπάροικος•он был обладателем двести душ αυτός ήταν κάτοχος διακοσίων δουλοπάροικων.
4. το βασικό, το κύριο, η ουσία. || καθοδηγητής, εμψυχωτής.εκφρ.бумажная душа – γραφειοκράτης, γραφιάς•заячья душа – δειλός)κιοτής (σαν το λαγό)•чернильная душа – καλαμαράς, γραφειοκράτης•без -и – παλ. α) άψυχος (από ζωηρό αίσθημα ή φόβο), β) χωρίς ενθουσιασμό, ψόφιος•в - – α) μέσα, εσωτερικά, β) έμφυτα, απο, τη φύση•душа всеми фибрами -и – ολόψυχα•по - – του γούστου, της αρέσκειας•по -ам ή по - – φιλικά, ειλικρινά (жить) душа в -у ζω αρμονικά•душа нараспашку – ανοιχτόκαρδα•душа не лежит. – αισθάνομαι, αντιπάθεια•душа не на месте – σπάραζε η καρδιά•душа не принимает – αντιπαθώ, δε χωνεύω•душа ушла (уходит) в пятку – μου πήγε (πηγαίνει) η ψυχή στην κούλουρη (καταφοβήθηκα)•вдохнуть -у – εμψυχώνω, αναζωογονώ, τονώνω, ενθαρρύνω•излить -у – ανοίγω την καρδιά (εκμυστηρεύομαι όλα)•вложить -у – επιδίδομαι ολόψυχα•отвести -у – ξαλαφρώνω, ξεσκάζω• ικανοποιώ μεγάλη μου επιθυμία•отдать Богу -у – παραδίδω το πνεύμα (πεθαίνω)•душа моя – ψυχή μου (συμπάθεια μου)•отпустить -у на покаяние – αφήνω ήσυχο•положить -у за кого-чего – θυσιάζω τη ζωή μου για κάποιον, για κάτι•положить -у на что – βάζω όλα τα δυνατά μου σε κάτι•не чаять -и – υπεραγαπώ, λατρεύω•кривить -ой – γίνομαι ανειλικρινής• υποκρίνομαι•ни -ой ни телом – καθόλου•это мне по - – αυτό πολύ μου αρέσει,• влезть ή залезть в -у кому αποκτώ την εμπιστοσύνη κάποιου•заглянуть в -у кому – ψυχολογώ καλά κάποιον•мне не по - – δε μου αρέσει, δεν είναι της καρδιάς μου•хватать за -у – ταράσσω, συγκινώ την ψυχή•взять ή принять – κ.τ.τ. что на -у ή на свой -у αναλαβαίνω την ευθύνη για κάποιον•стоить ή торчать над чьей -ой – κάθομαι πάνω στο κεφάλι. (γίνομαι ενοχλητικός)•петь -ой, – τραγουδώ συναισθηματικά•в чем душа (только) держится – άψυχος, ψόφιος, μόνο που δεν του βγήκε ακόμα η ψυχή•за милую -у – μ' όλες τις ανέσεις•за -ой (у кого) есть ή имеется – έχει κάτι (να περάσει, να ζήσει)•за -ой (у кого) нет чего – δεν έχει τίποτε (να περάσει, να ζήσει)•за -у берёт что-н. – ανησυχώ, φοβούμαι•на - кошки сгребут – έχει σαράκι στην καρδιά• ή τον τρώει το σαράκι•сколько -е угодно – όσο θέλει η ψυχή σου. -
10 душа
душа ж η ψυχή от всей \душай, всей \душаой ολόψυχα, με όλη μου την καρδιά в -е μέσα μου ◇ на душу населе ния κατ' άτομο* * *жη ψυχήот всей душа́и́, всей душа́о́й — ολόψυχα, με όλη μου την καρδιά
в душа́е́ — μέσα μου
••на ду́шу населе́ния — κατ' άτομο
-
11 сердце
-
12 от
отпредлог с род. п.1. ἀπό:от Москвы до Афин ἀπό τήν Μόσχα ὡς τήν 'Αθήνα· я пришел от своей сестры ἡρθα ἀπό τήν ἀδελφή μου· от трех часов до пяти́ ἀπό τίς τρεϊς (ή ὠρα) ὡς τίς πέντε· письмо от 30-го августа ἐπιστολή ἀπό 30 Αυγούστου· страдать от жары ὑποφέρω ἀπό τήν ζέστη· петь от ра́дости τραγουδώ ἀπό τήν χαρά μου· заболеть от переутомления ἀρρωσταίνω ἀπό τήν ὑπερκόπωση· не уметь отличить черного от белого δέν μπορώ νά ξεχωρίσω τό μαύρο ἀπό τό ἄσπρο· т первого до последнего дия ἀπό τήν πρώτη ὡς τήν τελευταία μέρα· от мала до велика μικροί (καί) μεγάλοι·2. (при обозначении средства претив чего-л.) κατά, γιά:средство от зубной боли γιατρικό κατά τοῦ πονόδοντου, γιατρικό γιά τόν πονόδοντο·3. (при обозначении чего-л. как принадлежности, части и т. п, \от переводится род. п.):ру́чка от двери τό χεροῦλι τής πόρτας· ключ от замка τό κλειδί τής κλειδαριάς· ◊ день ото дия μέρα σέ μέρα· время от времени ἀπό καιρού είς καιρόν от чьего́-л. имени ἐξ ὁνόματος κάποιου· от всего́ сердца μέ ὀλη μου τήν καρδιά· от всей души μ' ὀλη μου τήν ψυχή· написанный от руки χειρόγραφος, γραμμένος μέ τό χέρι. -
13 от
κ. ото πρόθεση με γεν.1. (σημαίνει κίνηση από ένα σημείο• αφετηρία απομάκρυνση)• απο, εκ•путешествие началось от Афин το ταξίδι άρχισε από την Αθήνα•
от Москвы до Ленинграда από τη Μόσχα ως το Λένινγκραντ•
от частного к общему από το μερικό στο γενικό•
от края до края απ άκρη σ άκρη•
слеп от рождения τυφλός εκ γενετής (γενητάτος)•
от еных лет από τα νεανικά χρόνια•
он работает от утри до ночи αυτός εργάζεται από το πρωί ως το βράδυ•
мороз от пяти до десяти градусов ψύχος από πέντε ως δέκα βαθμούς•
от головы до пяток από το κεφάλι ως τις φτέρνες•
имущество от отца περιουσία από τον πατέρα•
от роду εκ γενετής•
час от часу από ώρα σε ώρα•
письмо от пятого марта επιστολή από τις πέντε του Μάρτη.
2. (με σημ. αιτίας, αφορμής)• απο, εκ, λόγω, ένεκα•бледный от страха χλωμός από το φόβο•
петь от -радости τραγουδώ από χαρά•
заболеть от переутомления αρρωσταίνω από υπερκόπωση.
3. κατά, ενάντια, για•средство от кашли φάρμακο για το βήχα•
палка от собак ξύλο για τα σκυλιά.
4. για• απο•футляр от очков θήκη για τα ματογυάλια•
скорлупа от орехов καρυδότσουφλα•
крышка от кастрюли καπάκι της κατσαρόλας.
|| (για σχέση, ιδιότητα κ.τ.τ.) απο•у не есть что-то от матери αυτή έχει κάτι από τη μάνα (σε κάτι μοιάζει).
5. με, εκ, εξ, απο•от всей моей души μ όλη μου την ψυχή (ολόψυχα)•
от всего сердца μ όλη μου την καρδιά.
6. με• σε•день ото дня από μέρα σε μέρα, μέρα με τη μέρα•
год от году χρόνο με το χρόνο• από χρόνο σε χρόνο•
время от времени από καιρό σε καιρό.
-
14 полнота
-ы θ.1. πληρότητα• γέμισμα•до -ы не доливай-μην το παραγεμίζεις.
2. το πλήρες• εντέλεια• αρτιότητα.3. κορεσμός.4. χό-ντραιμα, πάχυνση, πάχος• γέρεμα•полнота рук χό-ντραιμα των χεριών•
нездоровая полнота αρρωστιά-ρι,κα πάχη.
εκφρ.от -ы души, сердца – μ όλη μου την ψυχή (ολόψυχα), μ όλη μου την καρδιά. -
15 καρδία
καρδία, ας, ἡ (since Hom. [καρδίη, κραδίη]. Rather rare in other wr. in the period of the Gk. Bible [s. Diod S 32, 20; Plut., Mor. p. 30a; 63a; Epict. 1, 27, 21; M. Ant. 2, 3, 3; 7, 13, 3; Ps.-Apollod. 1, 4, 1, 5; Lucian; pap, incl. PGM 5, 157; 13, 263; 833; 1066; s. below 1bη], but common LXX, pseudepigr.; Ar. 15, 3; Just., D. 39, 5; 46, 5 al.; Ath. 31, 3. On Philo and Joseph. s. ASchlatter, D. Theol. d. Judentums nach d. Bericht d. Jos. ’32, 21).① heart as seat of physical, spiritual and mental life (as freq. in Gk. lit.), fig. extension of ‘heart’ as an organ of the body (Il. 13, 282 al.), a mng. not found in our lit.ⓐ as the center and source of physical life (Ps 101:5; 103:15) ἐμπιπλῶν τροφῆς … τὰς κ. satisfying the hearts w. food Ac 14:17. τρέφειν τὰς κ. fatten the hearts Js 5:5.ⓑ as center and source of the whole inner life, w. its thinking, feeling, and volition (νοῦν κ. φρένας κ. διάνοιαν κ. λογισμὸν εἶπέ τις ποιητὴς [Hes., Fgm. 247 Rz.] ἐν καρδίᾳ περιέχεσθαι=some poet said that the heart embraces perception, wit, intellect, and reflection), of humans whether in their pre-Christian or Christian experienceα. in an all-inclusive sense: said of God’s or Christ’s awareness about the inner life of humans γινώσκειν τὰς καρδίας (cp. 1 Km 16:7; 1 Ch 28:9; s. also Did., Gen. 170, 24) Lk 16:15; δοκιμάζειν 1 Th 2:4; ἐρευνᾶν Ro 8:27; Rv 2:23 (νεφροὺς κ. καρδίας as Ps 7:10; Jer 17:10; 20:12); κριτικὸς ἐνθυμήσεων καὶ ἐννοιῶν καρδίας Hb 4:12; τὰ κρυπτὰ τῆς κ. 1 Cor 14:25 (cp. TestReub 1:4). Generally, of human attitudes ὁ κρυπτὸς τῆς κ. ἄνθρωπος 1 Pt 3:4. ἐκ καρδίας from (the bottom of) the heart=sincerely (Aristoph., Nub. 86) Ro 6:17. Also ἀπὸ τῶν καρδιῶν (M. Ant. 2, 3, 3 ἀπὸ καρδίας εὐχάριστος τ. θεοῖς; Lucian, Jupp. Tr. 19; Is 59:13; La 3:33) Mt 18:35. ἐκ καθαρᾶς καρδίας 1 Ti 1:5; 2 Ti 2:22; 1 Pt 1:22. ἐξ ὅλης τ. καρδίας (TestLevi 13:1) Ac 8:37 v.l. Χριστὸν ἁγιάσατε ἐν ταῖς κ. ὑμῶν 1 Pt 3:15. Opp. κοιλία Mk 7:19. Opp. πρόσωπον and καρδία externals and inner attitude of heart (cp. 1 Km 16:7 ἄνθρωπος ὄψεται εἰς πρόσωπον, ὁ δὲ θεὸς ὄψεται εἰς καρδίαν) 2 Cor 5:12. The same contrast προσώπῳ οὐ καρδίᾳ outwardly, not inwardly 1 Th 2:17. As seat of inner life in contrast to mouth or lips, which either give expression to the inner life or deny it Mt 15:8; Mk 7:6 (both Is 29:13); Mt 15:18; Ro 10:8 (Dt 30:14); vs. 9f; 2 Cor 6:11. ψάλλοντες (+ ἐν v.l.) τῇ καρδίᾳ Eph 5:19. ᾂδειν ἐν ταῖς κ. Col 3:16.β. of inner awareness (see the ‘poet’ under 1b above; Aesop, Fab. 254P.=232H/134b H-H./184 Ch.; 3 Km 10:2; Job 12:3; 17:4): 2 Cor 4:6; Eph 1:18; 2 Pt 1:19. τῇ κ. συνιέναι understand Mt 13:15b; Ac 28:27b (both Is 6:10). νοεῖν τῇ κ. think J 12:40b. ἐν τῇ κ. λέγειν (Dt 8:17; 9:4; Ps 13:1. Also Aesop Fab. 62 H.=283b 5 H-H./179c Ch. βοῶν ἐν τῇ καρδίᾳ alternating w. ταῦτα καθʼ ἑαυτὸν λέγοντος) say to oneself, i.e. think, reflect, without saying anything aloud Mt 24:48; Lk 12:45; Ro 10:6; Rv 18:7; διαλογίζεσθαι Mk 2:6, 8; Lk 3:15; 5:22; Hv 1, 1, 2; 3, 4, 3. The κ. as the source of διαλογισμοί Mt 15:19; Mk 7:21; Lk 2:35; 9:47. διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν τῇ καρδίᾳ Lk 24:38. ἀναβαίνει τι ἐπὶ τὴν καρδίαν τινός someth. enters someone’s mind=someone thinks of someth. (s. ἀναβαίνω 2) Ac 7:23; 1 Cor 2:9; Hv 3, 7, 2; m 12, 3, 5; Hs 5, 7, 2. Also of memory Hv 3, 7, 6; m 4, 2, 2; 6, 2, 8. θέσθαι ἐν τῇ καρδίᾳ Lk 1:66. διατηρεῖν ἐν τ. καρδίᾳ Lk 2:51 (cp. TestLevi 6:2). συμβάλλειν vs. 19. ἐνθυμεῖσθαι Mt 9:4. διακρίνειν Hv 1, 2, 2. πάντα τὰ ῥήματά μου ἐν καρδίᾳ λαμβάνων taking all my words to heart AcPl Ha 1, 6.—Likew. of a lack of understanding: ἡ ἀσύνετος κ. the senseless mind Ro 1:21; βραδὺς τῇ κ. slow of comprehension Lk 24:25 (cp. Tetr. Iamb. 2, 31a, 6 the mocking words of the fox ὦ ἀνόητε κ. βραδὺ τῇ καρδίᾳ). ἐπαχύνθη ἡ κ. τοῦ λαοῦ Mt 13:15a; Ac 28:27a (both Is 6:10). πωροῦν τὴν κ. J 12:40a; κ. πεπωρωμένη Mk 6:52; 8:17; ἡ πώρωσις τῆς κ. 3:5; Eph 4:18. ἀπατᾶν καρδίαν αὐτοῦ Js 1:26; cp. Ro 16:18. κάλυμμα ἐπὶ τὴν κ. κεῖται 2 Cor 3:15 (cp. ἐστί τι ‘κάλλυμα’ ἀγνοίας ἐν τῇ καρδίᾳ Orig., C. Cels. 4, 50, 5).—As the seat of thought, κ. is also the seat of doubt διακρίνεσθαι ἐν τῇ κ. Mk 11:23. διστάζειν Hm 9:5.—The gospel is sown in the heart Mt 13:19 v.l.; Mk 4:15 v.l.; Lk 8:12, 15. God opens the heart Ac 16:14 or the eyes of the heart Eph 1:18; 1 Cl 59:3 to Christian knowledge.γ. of the will and its decisions (Diod S 32, 20) ἕκαστος καθὼς προῄρηται τῇ κ. each of you must give as you have made up your mind 2 Cor 9:7 (NRSV) (cp. TestJos 17:3 ἐπὶ προαιρέσει καρδίας). θέτε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν (s. 1 Km 21:13) make up your minds Lk 21:14; cp. Ac 5:4. πρόθεσις τ. καρδίας 11:23. βάλλειν εἰς τὴν κ. ἵνα put it into someone’s heart to J 13:2. Also διδόναι εἰς τ. κ. (2 Esdr 17:5) w. inf. foll. Rv 17:17, or πληροῦν τὴν κ. w. inf. foll. Ac 5:3. Cp. 1 Cor 4:5; 7:37; 2 Cor 8:16; in citation Hb 3:8, 15; 4:7 (each Ps 94:8) al. πλανᾶσθαι τῇ κ. 3:10. God’s law written in human hearts Ro 2:15; 2 Cor 3:2f. In citation Hb 8:10; 10:16 (both Jer 38:33). Stability in the face of dissident teaching Hb 13:9.δ. of moral decisions, the moral life, of vices and virtues: ἁγνίζειν τὰς κ. Js 4:8; καθαρίζειν τὰς κ. Ac 15:9; Hv 3, 9, 8; w. ἀπό τινος Hm 12, 6, 5; καθαρὸς τῇ κ. pure in heart (Ps 23:4) Mt 5:8; καθαρὰ κ. (Sextus 46b) Hv 4, 2, 5; 5:7; m 2:7 cj.; Hs 7:6. ῥεραντισμένοι τὰς κ. ἀπὸ συνειδήσεως πονηρᾶς with hearts sprinkled clean from a consciousness of guilt Hb 10:22. κ. ἄμεμπτος 1 Th 3:13. ἀμετανόητος Ro 2:5. κ. πονηρὰ ἀπιστίας Hb 3:12; λίθιναι κ. B 6:14 (Ezk 36:26). γεγυμνασμένη πλεονεξίας trained in greediness 2 Pt 2:14 (cp. κ. … ἐπὶ τὸ κακὸν ἔγκειται Did., Gen. 104, 14). Cp. Lk 21:34; Ac 8:21f. περιτομὴ καρδίας (cp. Jer 9:25; Ezk 44:7, 9) Ro 2:29.—B 9:1; 10:12. Cp. Ac 7:51.ε. of the emotions, wishes, desires (Theognis 1, 366; Bacchylides 17, 18): ἐπιθυμίαι τῶν κ. desires of the heart Ro 1:24. ἐπὶ τὴν κ. σου ἀνέβη ἡ ἐπιθυμία τ. πονηρίας Hv 1, 1, 8; cp. Hs 5, 1, 5. ἐνθύμησις m 4, 1, 2; 6, 2, 7. μὴ ἀναβαινέτω σου ἐπὶ τὴν κ. περὶ γυναικός m 4, 1, 1; cp. Hv 1, 2, 4; Mt 5:28.—6:21; 12:34f; Lk 6:45; 12:34; 24:32 (s. καίω 1b); Js 3:14; 5:8. Of joy: ηὐφράνθη ἡ κ. Ac 2:26 (Ps 15:9). χαρήσεται ἡ κ. J 16:22. Of sorrow: ἡ λύπη πεπλήρωκεν τὴν κ. 16:6; λύπη ἐγκάθηται εἰς τὴν κ. grief sits in the heart Hm 10, 3, 3. ἡ κ. ταράσσεται (Job 37:1; Ps 142:4) J 14:1, 27; ὀδύνη τῇ κ. Ro 9:2. συνοχὴ καρδίας anguish of heart 2 Cor 2:4; διαπρίεσθαι ταῖς κ. Ac 7:54; κατανυγῆναι τὴν κ. 2:37; συνθρύπτειν τὴν κ. 21:13. κ. συντετριμμένη a broken heart B 2:10; 1 Cl 18:17b (Ps 50:19). συντετριμμένοι τὴν κ. Lk 4:18 v.l. παρακαλεῖν τὰς κ. Eph 6:22; Col 2:2; 4:8; 2 Th 2:17. Of hope (Ps 111:7) Hm 12, 5, 2. Of repentance ἐξ ὅλης κ. Hv 3, 13, 4; m 5, 1, 7; 12, 6, 1. Of sensitivity about doing what is right (1 Km 24:6; 2 Km 24:10) 1J 3:19, 20, 21 (s. ASkrinjar, Verb. Dom. 20, ’40, 340–50). Of a wish εὐδοκία τῆς κ. (s. εὐδοκία 3) Ro 10:1. Of a longing for God τὴν κ. ἔχειν πρὸς κύριον Hm 10, 1, 6. ἐπιστρέφεσθαι πρὸς τὸν κύριον ἐξ ὅλης τῆς κ. 12, 6, 2 (cp. 3 Km 8:48). προσέρχεσθαι μετὰ ἀληθινῆς κ. with sincere desire (cp. Is 38:3; TestDan 5:3 ἀλ. κ.) Hb 10:22. Cp. the opposite Ac 7:39.—Also of the wish or desire of God ἀνὴρ κατὰ τὴν κ. (τοῦ θεοῦ) after God’s heart i.e. as God wishes him to be Ac 13:22 (cp. 1 Km 13:14).ζ. esp. also of love (Aristoph., Nub. 86 ἐκ τῆς κ. φιλεῖν; M. Ant. 7, 13, 3 ἀπὸ κ. φιλεῖν τ. ἀνθρώπους) ἀγαπᾶν τινα ἐξ ὅλης τ. καρδίας Mk 12:30, 33; Lk 10:27 (cp. Dt 6:5 and APF 5, 1913, 393 no. 312, 9 ἐκ ψυχῆς κ. καρδίας). ἐν ὅλῃ τ. καρδίᾳ Mt 22:37; ἐπιστρέψαι καρδίας πατέρων ἐπὶ τέκνα Lk 1:17 (Mal 3:23); εἶναι ἐν τῇ κ. have a place in the heart 2 Cor 7:3; ἔχειν τινὰ ἐν τῇ κ. Phil 1:7; Hm 12, 4, 3; Hs 5, 4, 3; cp. m 12, 4, 5; κατευθύνειν τὰς κ. εἰς τὴν ἀγάπην τοῦ θεοῦ 2 Th 3:5.—The opp. κατά τινος ἐν τῇ κ. ἔχειν have someth. against someone Hv 3, 6, 3.η. of disposition (TestJob 48:1 ἀνέλαβεν ἄλλην κ.) διάνοια καρδίας Lk 1:51; ἁπλότης (τ.) καρδίας (TestReub 4:1, Sim 4:5 al.) Eph 6:5; Col 3:22; ἀφελότης καρδίας Ac 2:46. κ. καὶ ψυχὴ μία Ac 4:32 (cp. Iren. 1, 10, 2 [Harv. I 92, 5]; combination of ψυχή and καρδία as PGM 7, 472; IDefixWünsch 3, 15; Dt 11:18; 1 Km 2:35; 4 Km 23:3 and oft. LXX—on such combinations s. Reader, Polemo p. 260 and cp. Demosth. 18, 220 ῥώμη καὶ τόλμη). πραῢς καὶ ταπεινὸς τῇ κ. Mt 11:29 (cp. TestReub 6:10). ἡ εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ βραβευέτω ἐν ταῖς κ. ὑμῶν let the peace of Christ control you Col 3:15; cp. Phil 4:7.θ. The human καρδία as the dwelling-place of heavenly powers and beings (PGM 1, 21 ἔσται τι ἔνθεον ἐν τῇ σῇ κ.): of the Spirit Ro 5:5; 2 Cor 1:22; Gal 4:6; of the Lord Eph 3:17; of the angel of righteousness Hm 6, 2, 3; 5.② interior, center, heart, fig. ext. of 1 (Ezk 27:4, 25; Jon 2:4; Ps 45:3; EpJer 19) τῆς γῆς Mt 12:40.—S., in addition to works on Bibl. anthropology and psychology (πνεῦμα end): HKornfeld, Herz u. Gehirn in altjüd. Auffassung: Jahrb. für jüd. Gesch. u. Lit. 12, 1909, 81–89; ASchlatter, Herz. u. Gehirn im 1. Jahrh.: THaering Festschr. 1918, 86–94; RBultmann, Theologie des NT ’48, 216–22 (Paul), tr., Theol. of the NT, KGrobel, ’51, I, 220–27; RJewett, Paul’s Anthropological Terms, ’71, 305–33. For OT viewpoints s. RNorth, BRev 11/3, ’95, 33 (lit.)—B. 251. EDNT. DELG. M-M. TW. Sv. -
16 вкладывать
вкладыватьнесов1. βάζω, τοποθετώ, θέτω·2. эк. (средства) ἐπενδύω, τοποθετώ κεφάλαια·3. перен βάζω:\вкладыватьвсю ду́шу в работу βάζω ὀλη μου τήν ψυχή στή δουλειά. -
17 чистый
чи́ст||ыйприл1. (не грязный) καθαρός, παστρικός:\чистыйые ру́ки τά καθαρά χέρια· \чистый воротничок ὁ καθαρός γιακάς· \чистыйая посуда τά παστρικά πιατικά·2. (без примеси) καθαρός, ἀγνός, ἀνόθευτος, γνήσιος:\чистыйое золото τό καθαρό μάλαμα·3. (ясный, отчетливый) καθαρός:\чистый голос ἡ διαυγής φωνή· \чистыйое произношение ἡ καθαρή προφορά·4. перен (честный, правдивый) καθαρός, ἀγνός/ ἀδολος (искренний):\чистыйая совесть ἡ καθαρή συνείδηση· сказать от \чистыйого сердца λέγω μ· ὅλη μου τήν ψυχή· б. (аккуратный, тщательный) ἐπιμελημένος:\чистыйая работа ἡ παστρική δουλειά, ἡ ἐπιμελημένη ἐργασία· β. (сущий) καθαρός, ἀγνός:\чистыйая случайность ἡ ἀπλή σύμπτωση· \чистыйое недоразумение ἡ καθαρή παρεξήγηση· \чистыйая правда ἡ καθαρή ἀλήθεια· \чистыйое дитя τό ἀγνό παιδάκι· ◊ \чистый вес τό καθαρό βάρος· \чистыйая прибыль τό καθαρό κέρδος· на \чистыйом воздухе στον καθαρό ἀέρα· в \чистыйом виде (неискаженно) χωρίς ν· ἀλλάξω τίποτε· в \чистыйом поле σέ γυμνό τόπό вывести кого-л. на \чистыйую воду ἀποκαλύπτω (или ξεσκεπάζω) κάποιον, βγάζω τ' ἄπλυτά του στη φόρα· принимать за \чистыйую монету разг παίρνω κάτι στά σοβαρά. -
18 сидеть
сижу, сидишь.επιρ. μτχ. сидя ρ.δ.1. κάθομαι•сидеть на стул κάθομαι στο κάθισμα•
сидеть за столом κάθομαι γύρω στο τραπέζι•
сидеть в седле κάθομαι στη σέλα•
сидеть снова ξανακάθομαι•
сидеть боком κάθομαι στο πλευρό.
|| είμαι, υπάρχω•над правым глазом -ла родинка πάνω από το δεξιό μάτι ήταν ελιά.
2. κάνω, εκτελώ, ασχολούμαι με κάτι•сидеть за работой εργάζομαι, στρώνομαι στη δουλειά•
сидеть за абдом κάθομαι να γευματίσω•
сидеть на вслах κάθομαι στο κουπί (κωπηλατώ)•
сидеть за чертежами ασχολούμαι με τα σχέδια•
я не могу сидеть без дела δε μπορώ να καθίσω χωρίς να κάνω κάτι.
|| βρίσκομαι, (παρά)μένω•я -ел месяц в дерв-не κάθισα ένα μήνα στο χωριό•
я -л весь день дома όλη τη μέρα ήμουν στο σπίτι•
сидеть в гостях, μένω φιλοξενούμενος,
3. είμαι, διατελώ•сидеть в тюрьме κάθομαι φυλακή•
сидеть под арестом κάθομαι κρατούμενος•
сидеть на диете κάνω δίαιτα.
|| καταλήγω•сидеть без денег μένω χωρίς λεφτά•
сидеть без хлеба μένω χωρίς ψωνί.
4. τοποθετούμαι, είμαι, βρίσκομαι. || μτφ. ριζώνω, φωλιάζω (στην ψυχή, μυαλό κ.τ.τ.). || εμβαπτίζομαι• βυθίζομαι, παραμένω στο νερό (για σκάφη).5. (για ενδυμασία) ταιριάζω στο σώμα• έρχομαι, πέφτω, κάθομαι.εκφρ.сидеть на царстве ή на престоле – βασιλεύω, κάθομαι στο θρόνο•сидеть на яйцах – κλωσσώ (τ αυγά)•сидеть сиднем – βλ. στη λ. сидень.θέλω ή μπορώ να κάθομαι•ему не -лось и вышел на улицу αυτός δε μπορούσε να κάθεται μέσα και βγήκε έξω.
-
19 фибра
-ы θ.1. παλ. • ίνα (φυτών, σαρκών κ.τ.τ.).λεπτότατο μόριο2. συνήθως πλθ. фибры, фибр ο ψυχικός κόσμος• το είναι•всеми -ами души моей με όλη μου την ψυχή..
3. είδος χαρτιού πεπιεσμένου. || τεχνητό δέρμα.
См. также в других словарях:
ψυχή — I Λεπιδόπτερο έντομο της οικογένειας των ψυχιδών. Το γένος αυτό αριθμεί πολλά είδη, που ζουν κυρίως στην Ευρώπη. Το χαρακτηριστικότερο γνώρισμα των ψ. είναι ο γεννητικός του διμορφισμός. Τα αρσενικά έχουν φτερά και χνουδωτό σώμα και πετούν συχνά… … Dictionary of Greek
ολόψυχος — η, ο (ΑΜ ὁλόψυχος ον) αυτός που γίνεται με όλη την ψυχή, εγκάρδιος, ένθερμος («δέησιν ὁλόψυχον», Ευστ.). επίρρ... ολοψύχως και ολόψυχα (Μ ὁλοψύχως) με όλη την ψυχή, εγκαρδίως, ένθερμα, προθυμότατα. [ΕΤΥΜΟΛ. < ὁλ(ο) * + ψυχος (< ψυχή), πρβλ … Dictionary of Greek
ολόψυχα — επίρρ. τροπ., με όλη την ψυχή, με όλη τη διάθεση: Ολόψυχα σου εύχομαι χρόνια πολλά … Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)
Georgios Lambelet — (griechisch Γεώργιος Λαμπελέτ, * 24. Dezember 1875 in Korfu; † 31. Oktober 1945 in Athen) war ein griechischer Komponist und Musikschriftsteller. Er gilt einer der Väter der modernen griechischen Nationalen Schule. Lambelet stammte aus einer … Deutsch Wikipedia
ολόθυμος — η, ο ολόψυχος, ένθερμος, εγκάρδιος. επίρρ... ολοθύμως (Α ὁλοθύμως) εγκαρδίως, πολύ πρόθυμα, με όλη την ψυχή. [ΕΤΥΜΟΛ. < oλ(o) * + θυμός (πρβλ. μεγαλό θυμος)] … Dictionary of Greek
Ινδία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Ινδίας Έκταση: 3.287.590 τ. χλμ. Πληθυσμός: 1.029.991.145 (2001) Πρωτεύουσα: Νέο Δελχί (12.791.458 κάτ. το 2001)Κράτος της νότιας Ασίας. Συνορεύει Α με το Μπαγκλαντές και τη Μυανμάρ (Βιρμανία), Β με την Κίνα και… … Dictionary of Greek
κίνα — Επίσημη ονομασία: Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας Έκταση: 9.596.960 τ. χλμ. Πληθυσμός: 1.284.303.705 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Πεκίνο ή Μπεϊτζίνγκ (6.619.000 κάτ. το 2003)Κράτος της ανατολικής Ασίας. Συνορεύει στα Β με τη Μογγολία και τη Ρωσία, στα ΒΑ… … Dictionary of Greek
Βολιβία — Κράτος της Νότιας Αμερικής.Συνορεύει στα Β και στα ΒΑ με τη Βραζιλία, στα Δ με το Περού και τη Χιλή και στα Ν με την Αργεντινή και την Παραγουάη.Η Β. είναι η μοναδική χώρα της Νότιας Αμερικής, μαζί με την Παραγουάη, που δεν έχει έξοδο προς τη… … Dictionary of Greek
Ρωσία — H Pωσική Oμοσπονδία αποτελεί το μεγαλύτερο σε έκταση κράτος της γης. Tα σύνορά της ξεκινούν από την Eυρώπη, καλύπτουν όλη την Aσία και φτάνουν στην Άπω Aνατολή. Bόρεια και ανατολικά βρέχεται από τον Aρκτικό και τον Eιρηνικό Ωκεανό και στα δυτικά… … Dictionary of Greek
Ισπανία — Επίσημη ονομασία: Βασίλειο της Ισπανίας Έκταση: 504.782 τ. χλμ. Πληθυσμός: 40.037.995 (2001) Πρωτεύουσα: Μαδρίτη (2.882.860 κάτ. το 2000)Κράτος της νοτιοδυτικής Ευρώπης, στην Ιβηρική χερσόνησο. Συνορεύει στα ΒΑ με τη Γαλλία και την Ανδόρα, στα Δ… … Dictionary of Greek
Ελλάδα - Μουσική — ΑΡΧΑΙΑ ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Είναι γνωστό ότι η καταγωγική περιοχή της αρχαίας ελληνικής ποίησης βρίσκεται στις θρησκευτικές τελετουργίες. Ωστόσο, το κύριο σώμα της λυρικής ποίησης χαρακτηρίζεται από έναν ανεξάρτητο χαρακτήρα την εποχή κατά την οποία… … Dictionary of Greek
